Arpa önceleri insan gıdası olarak kullanılan ilk tahıllardan birisi olmasıyla beraber zamanla birlikte
daha çok yem, malt ve bira hammedesi olarak kullanılmaya başlamıştır. Arpa üretim bakımından
ülkemizde buğdaydan sonra 2. Sırada yer almaktadır. Dünya genelinde bakıldığında yıllık 7.6 ton arpa
üretimi ile dünya toplam arpa üretiminin %5,7’sini oluşturmaktadır.
Arpa diğer tahıllara nazaran çevresel koşullara iyi uyum sağlamakla beraber farklı koşullarda üretimi
gerçekleştirilebilmektedir.
Arpa bileşiminde yaklaşık %52-72 nişasta, %9-14 protein %4-6 selüloz, %3-6 β-glukan ve %4-7
arabinoksilan bulunmaktadır. B vitamini, demir, kalsiyum, magnezyum, manganez, selenyum, çinko,
bakır, protein, amino asitler, lifler, beta glukan ve çeşitli antioksidanlar açısından zengin bir tahıldır.
Çözünebilen posa olan β-glukanın koroner kalp hastalıklarını tedavi edici, kan kolesterol düzeyini
düşürücü, kan şeker düzeyini dengeleyici ve oboziteyi önleyici etkisinin olduğu bilimsel çalışmalarda
ifade edilmiştir.
Arpada bulunan posanın kan kolesterolünü düşürmede buğdaya göre daha etkili olduğu
bilinmektedir. Kalp damar sağlığı açısından risk oluşturan LDL(kötü) kolesterolü düşürerek
sağlamaktadır. Bunu içerdiği β-glukan dışında E vitamini ve bitkisel steroller ile sağlamaktadır.
Arpa diyet lif içeriği bakımından oldukça zengin bir tahıl olup bu amaçla yararlanılabilecek kaynakların
başında gelmektedir. Arpa başlıca hayvan yemi olarak kullanılmasının yanı sıra bira ve viski
üretiminde kullanılmaktadır. Ancak, arpanın insan gıdalarında katkı olarak kullanılma potansiyeli de
göz ardı edilmemelidir.
Arpa suyuna gelecek olursak, son dönemde çok meşhur olan bu besin, insan vücudun da tokluk hissi
oluşturmaktadır. Bunu yanı sıra ödem atıcı etkisi ve kan kolesterol düzeyini düşürücü etkisi
bulunmaktadır. Arpayı su olarak tüketmektense kendisini haşlayıp yemek daha faydalıdır. İçerdiği
posa ve antioksidan maddelerin sağlığa büyük katkısı bulunmaktadır.
Yapılan bilimsel araştırmalara göre arpa suyu tüketimi ile ilgili yeterli kaynak bulunmamakta ve
araştırılması gerekmektedir. Bu şekilde diyet veya diyetisyen olmayan kişilerden bu şekilde bilgi
almak sağlığın kötü etkilenmesine sebep olabilmektedir.
Piyasada dolaşan örnek arpa diyetini birlikte değerlendirelim.
kahvaltı : 1 su bardağı arpa lapası / Üzerine muz, elma, portakal gibi meyveler eklenmiş 150 gram
light yoğurt.
Ara öğün : Yeşil çay
Öğle Yemeği : 1 kase lahana çorbası / 1 su bardağı arpa lapası/ Taze sebze ve yeşilliten oluşan bir kase
salata
Ara Öğün : Dilediğiniz bir meyve ( elma veya narenciye).
Akşam Yemeği : 1 su bardağı arpa lapası / 150 gram light yoğurt
Öncelikle diyet kişiye özgüdür ve kişiden kişiye göre diyet listesi farklılık göstermektedir. Bu diyet ile
light yoğurt içine ve ara öğünde 1 porsiyon meyve yediğinizi varsayarsak yaklaşık olarak o öğünde 850
kkal almış oluyorsunuz. 70 kg ağırlığında orta aktivite yapan bir erkeğin günlük alması gereken enerji
2200 kkal iken, 60 kg ağırlığında orta aktif bir kadının alması gereken günlük enerji 1800 kkal
civarındadır. Verilen bu örnek menüde enerji günlük ihtiyacın yarısını bile karşılamamakta ve bol sıvı
atımına sebep olmaktadır. Bir nevi detoks diyetlerinden birisidir.
Malum detoks diyetleri şu an için gündemde olmaktadır. Detoks diyetleri 3 günden fazla uygulandığı
süre boyunca vücuda fayda yerine zarar sağlamaktadır. Bunlar organ foksiyon bozukluğu, halsizlik,
yorgunluk, baş dönmesi, böbrek fonksiyon bozukluğu ve vücut mineral ve vitamin depolarında azalma
hatta tükenmeye sebep olabilmektedir.
Diyet yazmak herkes için kolay görülebilir. Bu rolü eğitim almadan veya bilinçsizce yapan kişiler,
insanlara fayda yerine zarar sağlamaktadır. Unutulmamalıdır ki bunun eğitimini almış ve bu konuda
donanımlı insanlardan bilgi alınması lazımdır. Bu sebeple diyeti diyetisyene sormak gereklidir.
Saygılarımla
Metin ÖZTÜRK
Formeform Beslenme ve Diyet Danışmanlık Merkezi
